Skały i minerały-MINERAŁY

Moje kolejne posty chcę poświęcić skałom i minerałom:) Zacznę od napisania paru słów na temat minerałów;)



MINERAŁ-najczęściej definiowany jest jako pierwiastek lub związek chemiczny powstały w sposób naturalny i pozostający w normalnych warunkach w stałym stanie skupienia, najczęściej o budowie krystalicznej. Oznacza to,że minerał ma określony skład chemiczny i uporządkowaną budowę wewnętrzną (Mizerski)

POWSTAWANIE MINERAŁÓW-Powstawanie minerałów w skorupie ziemskiej i na jej powierzchni może przebiegać na dwa sposoby:
1) Pierwszy z nich polega na łączeniu się wolnych atomów , jonów lub związków gazowych i tworzenie przez nie określonego ciała krystalicznego. Krystalizacja ta może odbywać się z naturalnego stopu ziemskiego-magmy; z roztworu- np. wydzielanie się halitu z wody morskiej; przez kondensacje pary pewnego związku; na skutek reakcji wymiennych między ciałami gazowymi -np. tworzenie się siarki rodzimej w produktach ekshalacji wulkanicznych. Minerały powstałe w ten sposób nazywamy MINERAŁAMI PIERWOTNYMI- powstają "po raz pierwszy".
2)Powstawanie "mowych" minerałów po przez przemianę minerałów uprzednio już istniejących (np. po przez przemiany chemiczne-odprowadzanie , doprowadzanie pewnych składników.Minerały te nazywamy WTÓRNYMI. Przykładem jest np.chalkopiryt przeobrażający się w malachit.


MINERALOIDY-substancje występujące w przyrodzie, zaliczane tradycyjnie do minerałów ale nie spełniające wszystkich warunków definicji-nie mają uporządkowanej budowy wewnętrznej,sieci krystalicznej.




Obecnie znamy ok.4100 minerałów na tylko nieliczne z nich odgrywają znaczącą rolę w budowie skorupy ziemskiej- określa się je jako minerały skałotwórcze.Do grupy tej należy od kilkudziesięciu do 250 minerałów (zależnie od przyjętego kryterium) Największy udział w budowie skorupy ziemskiej mają skalenie -57,9 %.

 SYSTEMATYKA MINERAŁÓW NA PODSTAWIE SKŁADU CHEMICZNEGO (od najprostszych do najbardziej złożonych pod względem chemicznym)
1.pierwiastki rodzime
2.Siarczki i pokrewne
3.Halogenki
4.Tlenki i wodorotlenki
5.Węglany, azotany i borany
6.Siarczany, molibdeniany, chromiany, wolframiany
7.Fosforany, arseniany, wanadany
8.Krzemiany (i glinokrzemiany)
9.Związki organiczne

Jak już wyżej wspomniałam minerały mają uporządkowaną budowę wewnętrzną-elementy składowe (jony,atomy) tworzą sieć przstrzenną (tak zbudowane ciała nazywamy kryształami.Pojedyńcze kryształy nie tworzą nigdy kątów wklęsłych,kąty między anlogicznymi ścianami kryształów są zawsze jednakowe!
    Najmniejszym,powtarzalnym elementem sieci jest komórka elementarna, której kształt stanowi podstawę do wyróżnienia 32 klas symetrii i 7 układów krystalicznych
1.Regularny
2.Tetragonalny
3.Rombowy
4.Heksagonalny
5.Trygonalny
6.Jednoskośny
7.Trójskośny



Podobieństwo minerału do idealnej postaci , w jakiej dany minerał krystalizuje określamy jako stopień automorfizmu.Ziarna o krysztale odpowiadającym idealnej postaci krystalograficznej
nazywa się automorficznymi. Ziarna ksenomorficzne mają formę uwarunkowaną wymiarami i kształtem wolnej przestrzenie , w której dane ziarno narastało. Pośrednią pozycje zajmują ziarna hipautomorficzne -częściowo własnokształtne,w której jest zachowane dość znaczące podobieństwo do postaci idealnej.



W kryształach wrosłych można określić tylko ogólny zarys minerału -POKRÓJ.Najprościej można go określić stosunkiem między wymiarami ziarna w trzech wzajemnie  prostopadłych kierunkach (a,b,c)
1.Izometryczny a=b=c
2.Tabliczkowy a,b,c różne
3.Płytkowy,blaszkowy a=b>c
4.Listewkowaty  a>>>b>c
5.Słupkowy a=b<c


  WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE
1)  Barwa
-idiochromatyczne(barwne)
-achromatyczne (bezbarwne)
-alochromatyczne (zabarwione)
2)Rysa
-barwa sproszkowanego minerału
3)Połysk
-jest to właściwość związana ze sposobem odbijania światła.Wyróżniamy następujące typy połysku:
szklisty
tłusty
perłowy
jedwabisty
żywiczny
metaliczny
półmetaliczny
diamentowy
matowy
4)Twardość
5)Łupliwość
-zdolność do pękania pod działaniem nacisku lub uderzenia na części ograniczone powierzchniami płaskimi
6)Przełam
-przełamem charakteryzują się minerały nie posiadające łupliwości!!!!!!Pękają one wzdłuż przypadkowych , nieregularnych powierzchni
7)gęstość
Inne np. zapach,smak,magnetyzm...



Do tworzenia tego posta wykorzystałam informacje zawarte w książkach
"Przewodnik do ćwiczeń z geologii" Czubla. P, Mizerski W,Świerczewska-Gałdysz E.
"Geochemia i surowce mineralne" Polański A.